Trong bối cảnh chiến sự tại Ukraine vẫn tiếp tục diễn ra căng thẳng, quyết định của Tổng thống Joe Biden về việc cung cấp hệ thống tên lửa chiến thuật ATACMS cho Ukraine đã thu hút nhiều sự chú ý từ giới quan sát quốc tế. Đây được xem là một bước ngoặt lớn trong chính sách hỗ trợ quân sự của Mỹ đối với Ukraine. Tuy nhiên, việc gỡ rào ATACMS không chỉ mang lại lợi ích chiến thuật mà còn đặt ra hàng loạt thách thức phức tạp, có thể khiến Ukraine rơi vào tình thế khó khăn hơn.
ATACMS là gì và tại sao nó quan trọng?
ATACMS (Army Tactical Missile System) là một hệ thống tên lửa chiến thuật tiên tiến, có khả năng tấn công chính xác các mục tiêu ở khoảng cách lên tới 300 km. Loại tên lửa này mang lại cho Ukraine lợi thế chiến thuật lớn, cho phép nước này tấn công sâu vào các vị trí trọng yếu của quân đội Nga, như các căn cứ hậu cần, hệ thống phòng không hoặc kho đạn dược ở khu vực bị chiếm đóng.
Trước đây, Mỹ luôn lưỡng lự trong việc cung cấp ATACMS cho Ukraine vì lo ngại rằng hành động này có thể khiến Nga leo thang xung đột. Tuy nhiên, dưới áp lực từ Kiev cũng như các đồng minh châu Âu, chính quyền Biden đã quyết định “bật đèn xanh”.
Dù được kỳ vọng là công cụ giúp Ukraine chiếm ưu thế trên chiến trường, ATACMS lại đi kèm với những rủi ro không nhỏ, cả về quân sự lẫn chính trị.
Lợi ích chiến thuật của ATACMS đối với Ukraine
Việc sở hữu ATACMS mang lại cho Ukraine những lợi thế quan trọng trong chiến dịch phản công:
- Tăng cường khả năng tấn công sâu: Với tầm bắn xa và độ chính xác cao, Ukraine có thể nhắm đến các mục tiêu chiến lược ở sâu trong lãnh thổ Nga hoặc các khu vực do Nga kiểm soát. Điều này sẽ làm suy giảm khả năng hậu cần và phối hợp tác chiến của Nga.
- Gây áp lực lớn lên Moscow: Việc các mục tiêu quân sự quan trọng của Nga bị tấn công có thể khiến Điện Kremlin đối mặt với sự chỉ trích từ trong nước, đặc biệt là khi các vùng lãnh thổ quan trọng bị đe dọa.
- Củng cố vị thế trong đàm phán: Sức mạnh quân sự gia tăng nhờ ATACMS có thể giúp Ukraine đạt được lợi thế trong các cuộc đàm phán hòa bình trong tương lai.
Những rủi ro tiềm ẩn khi gỡ rào ATACMS
1. Đẩy Ukraine vào tình thế bị cô lập quốc tế
Một trong những lo ngại lớn nhất là Nga có thể sử dụng việc Ukraine sử dụng ATACMS để biện minh cho các hành động leo thang, thậm chí là mở rộng xung đột ra ngoài biên giới Ukraine. Điều này có thể khiến các quốc gia phương Tây phải cân nhắc lại mức độ hỗ trợ dành cho Kiev, đặc biệt trong bối cảnh dư luận ở một số nước châu Âu đang dần mệt mỏi với cuộc chiến kéo dài.
Ngoài ra, một số nước không muốn bị cuốn vào một cuộc chiến tranh toàn diện giữa NATO và Nga. Việc Ukraine sử dụng ATACMS để tấn công vào lãnh thổ Nga có thể khiến các đồng minh ngần ngại hơn trong việc cung cấp các loại vũ khí tương tự trong tương lai.
2. Gây phản tác dụng chiến lược
Việc sử dụng ATACMS có thể dẫn đến phản ứng mạnh mẽ từ phía Nga. Moscow có thể tăng cường các cuộc tấn công trả đũa bằng cách sử dụng các loại vũ khí chiến lược hơn, thậm chí là các cuộc không kích nhằm vào cơ sở hạ tầng dân sự ở Ukraine.
Thêm vào đó, nếu Ukraine phụ thuộc quá nhiều vào ATACMS, khả năng tự chủ trong chiến đấu của nước này có thể bị suy giảm. Điều này làm dấy lên mối lo ngại về sự thiếu bền vững trong dài hạn.
3. Sức ép về kinh tế và hậu cần
Các tên lửa ATACMS không chỉ đắt đỏ mà còn yêu cầu hạ tầng kỹ thuật hiện đại để vận hành hiệu quả. Ukraine, vốn đã kiệt quệ về kinh tế sau nhiều tháng chiến tranh, sẽ phải đối mặt với thách thức lớn trong việc duy trì và bảo trì hệ thống này.
Ngoài ra, việc phụ thuộc vào nguồn cung cấp từ Mỹ và NATO khiến Ukraine rơi vào tình thế bị động. Nếu các nguồn cung bị gián đoạn, năng lực tác chiến của quân đội Ukraine có thể bị suy giảm nghiêm trọng.
Ông Biden đang tính toán điều gì?
Quyết định cung cấp ATACMS của Tổng thống Joe Biden có thể xuất phát từ nhiều yếu tố chiến lược:
- Thỏa mãn áp lực từ các đồng minh và quốc hội: Các đồng minh châu Âu, đặc biệt là Ba Lan và các nước vùng Baltic, đã thúc giục Mỹ tăng cường hỗ trợ vũ khí cho Ukraine để đối phó với Nga.
- Gia tăng áp lực lên Nga: Washington có thể muốn gửi một thông điệp cứng rắn tới Moscow rằng Mỹ sẵn sàng nâng cấp hỗ trợ nếu Nga không nhượng bộ trong các cuộc đàm phán hòa bình.
- Đặt cược vào chiến thắng nhanh chóng: Chính quyền Biden có thể hy vọng rằng việc cung cấp ATACMS sẽ giúp Ukraine đạt được những bước tiến lớn trên chiến trường, qua đó sớm kết thúc xung đột.
Kịch bản tương lai cho Ukraine
Quyết định của Mỹ về ATACMS mang lại cả cơ hội lẫn thách thức cho Ukraine. Trong ngắn hạn, loại vũ khí này có thể giúp Kiev đạt được những bước tiến chiến thuật quan trọng. Tuy nhiên, về lâu dài, những rủi ro về chính trị, quân sự và kinh tế có thể khiến Ukraine rơi vào tình thế bất lợi hơn.
Một số kịch bản tiềm năng có thể xảy ra:
- Leo thang xung đột toàn diện: Nếu Ukraine sử dụng ATACMS để tấn công sâu vào lãnh thổ Nga, Moscow có thể phản ứng bằng các biện pháp trả đũa mạnh mẽ, thậm chí là mở rộng quy mô chiến tranh.
- Sức ép từ đồng minh: Các đồng minh phương Tây có thể gia tăng áp lực buộc Ukraine phải kiềm chế, hạn chế sử dụng ATACMS để tránh leo thang xung đột.
- Mở đường cho đàm phán hòa bình: Nếu ATACMS giúp Ukraine đạt được lợi thế trên chiến trường, Kiev có thể sử dụng điều này làm đòn bẩy để thúc đẩy các cuộc đàm phán hòa bình với Moscow.
Kết luận
Quyết định gỡ rào ATACMS của ông Biden là một bước đi táo bạo, nhưng cũng chứa đựng nhiều rủi ro. Trong khi hệ thống tên lửa này mang lại lợi thế quan trọng cho Ukraine, nó cũng đặt Kiev vào tình thế đầy thách thức, đặc biệt trong bối cảnh xung đột chưa có dấu hiệu hạ nhiệt.
Liệu ATACMS có thể giúp Ukraine đạt được những bước tiến lớn, hay sẽ trở thành “con dao hai lưỡi” khiến tình hình thêm phức tạp? Câu trả lời phụ thuộc vào cách Kiev sử dụng công cụ này cũng như phản ứng từ Moscow và cộng đồng quốc tế. Trong mọi trường hợp, quyết định này của ông Biden chắc chắn sẽ tiếp tục làm nóng thêm bàn cờ địa chính trị vốn đã rất căng thẳng.
